1) AMAÇ ve KAPSAM:
Amaç; metan gazı, petrol ve aseton buharı gibi işçi sağlığı ve hayatı ile ilgili tehlike yaratan ve patlama tehlikesi doğurabilecek atmosferleri bulunan, maden ocakları, petrol rafineleri vb. gibi iş yerlerinde kullanılacak olan elektrikli cihazları test edip, bunlara sertifika vermek üzere kurulan "Alevsızdırmazlık Test İstasyonu" nun çalışmalarını düzenlemektir.
2) KURULUŞ:
Alevsızdırmazlık Test İstasyonu T.C.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı - Maden İşleri Genel Müdürlüğüne bağlı olarak kurulmuş olup merkezi Zonguldak' tadır.
3) SERTİFİKA:
Maden ocakları, petrol rafineleri vb.şartları haiz işyerlerinde kullanılmak üzere imal olunmuş elektrikli cihazların "Alevsızdırmazlık Test İstasyonu" nda yapılacak kontrol ve testleri sonucunda istenilen şartları gerçeklediğinin ortaya çıkmasından sonra, bu imalatçı veya onun ticari mümessil veya müşterilerine bu durumu belirten ve T.C.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı - Maden İşleri Genel Müdürlüğünce onaylanan bir "Sertifika" verilir.Verilmiş bulunan sertifikaların geriye alınması ise yine T.C.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı - Maden İşleri Genel Müdürlüğünün yetkisi dahilindedir.
4) LİSANS:
Alevsızdırmazlığı ya da kendiliğinden emniyetliliği bir sertifika ile onaylanan bir elektrikli cihaz veya devresi üzerine basılacak olan işaretin kullanılması için ayrıca bir "lisans" alınması gerekir.
5) ÜCRETLER:
Alevsızdırmazlık ve kendiliğinden emniyetlilik testlerinin yapımı ve testler sonucu sertifika verilmesi ve lisansın kullanılması ücrete tabi olup, ücretlerin hesaplanma tarzı ve ödeme şekil ve yeri "teknik ve idari hükümler" bölümünde belirtilmiştir.
6) STANDARTLAR:
Alevsızdırmaz ve kendiliğinden emniyetli elektrik cihaz ve devrelerinin testleri için uyulması gereken standartlar "British Standards Institution" un standartları olup, bu konuda herhangi bir Türk standardı yayınlandığında mütekabil İngiliz standardı yürürlükten kalkmış sayılacaktır. Diğer yandan herhangi bir tarihte yürürlükte bulunan bir standart kaldırıldığı ve/veya bir yenisi ile değiştirildiğinde, bu yönetmelikte o standarda yapılan atıflar da yenisi ile değişmiş sayılır.
7) DİĞER HUSUSLAR:
Test ve sertifika için yapılacak müracaatların şekli, müracaatçıların vecibeleri, test usulleri, müracaatçıların atelyesindeki kontroller, sertifika ve lisansların kullanılması ve geri alınması ile ilgili hususlar yönetmeliğin "Teknik ve İdari Şartlar " bölümünde açıklamalı olarak verilmiştir.
ALEVSIZDIRMAZ ELEKTRİKLİ CİHAZLARIN TESTLERİ VE SERTİFİKA İŞLEMLERİ
8-)TANIMLAR:
a) Elektrik cihazlarının alevsızdırmaz muhafazaları için, bundan sonra "test yetkilisi" adıyla anılacak olan "Test İstasyonu Müdürlüğü", muhafazaların İngiliz standartlarındaki "alevsızdırmaz" tarifine uyup uymadığını kontrol ettirmek maksadıyla bu yönetmelikteki şartlar uyarınca cihazları hazırlatır.
b) Kolay müracaat için, halen yürürlükte bulunan 4683:part2: 1971 no'lu İngiliz standardının alevsızdırmaz muhafaza tarifi bu tarife eklenmiş notlar ile birlikte bu yönetmeliğin Ek 1 kısmına ilave olmuştur.
c) Test için müracaat, bundan sonra "müracaatçı" adıyla anılacak olan imalatçı firma veya onun güvenilir ticari şubeleri; bu müracaatı yazılı olarak Test İstasyonu Müdürlüğüne tevdi ettikleri tarihten itibaren geçerli olmak üzere dikkate alınacaktır.
d) I, IIA, IIB ve IIC grubu muhafazalar için maksimum açıklık veya çapsal kleranslar, çeşitli muhafaza hacmi değerleri için , gerekli diğer sınıflandırmalarla beraber, BS 4683; Part2:1971 standardından alınarak, bu yönetmeliğin Ek 2'si olarak, ilave olmuştur.9) TEST İÇİN MÜRACAAT;
a) Herhangi bir cihaz Test İstasyonuna gönderilmeden önce "T.C.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü, Alevsızdırmazlık Test İstasyonu Müdürlüğü, Üzülmez Caddesi,Zonguldak" adresine yazılı olarak ve Ek 3'de belirtilen formlar doldurularak müracaat edilmelidir.Müracaat formuna, cihaz resimlerinin (1) kopyası da eklenmiş olmalıdır.(İstenilen resimlerin hazırlanması hakkında notlar için Ek 5'e bakınız)
b) Bundan sonra belirtilmiş olan istisnalar hariç, hem boyut ve tipleri değişik ve hem de nominal değerlerinde değişiklikler olan her ayrı cihaz için ayrı bir müracaat gereklidir. Ancak bu nominal değer değişikleri ve mekanik parçalar kadar elektrikli bileşenlerde olabilecek farklar, ana muhafazaya etkide bulunmuyorsa bütün cihazlar için bir tek müracaat yeterlidir.
Eğer dış çapları birbirinden farklı ve rotor uzunlukları eşit veya eşit olmayan, "aynı güç kademesindeki" motorların testi isteniyorsa, bu istekler tek bir müracaat formu içinde toplanabilir.Bir grup içinde, test için seçilecek cihaz sayısı Ek 6 da gösterilmiştir.
c) Eğer bir dizayn veya konstrüksiyonu değiştirmek veya herhangi bir bakımdan cihazın nominal değer ve kullanma maksadında değişiklik yapılmak isteniyorsa; bütün değişikliği açıklayan malumatla beraber ilave bir sertifika almak için müracaat yapılmalıdır.Değişiklik, temelli bir tadilatı gerektiriyorsa müracaat bir resimle beraber yapılmalıdır.
İki veya daha fazla tipteki cihazın değişiklikleri müşterek olduğu takdirde bunlara, değişiklikleri ve bu tatbikatın gayesini açıklayan bir tek "ilave sertifika" verilebilir.
d) Eğer evvelce sertifika alınan cihazların sertifikasının kapsamına giren diğer bir grup cihaz için de sertifika alınmak istenilirse; mevcut olabilecek değişiklikleri ve müsaade edilebilir açıklık(klerans) ölçülerini gösteren bir resimle beraber, orijinal müracaatta kullanılan form doldurularak müracaat yapılmalıdır.
e) Eğer 3. grup muvakkat rapora sahip bir müracaatçı, onun yerine 3.grup sertifika almak isterse, yapılmış olabilecek bütün değişikleri ve müsaade edilebilir açıklık (klerans) ölçülerini gösteren bir resimle beraber müracaat etmelidir.
f) Bir müracaat cihaz Test İstasyonuna gönderilmeden önce herhangi bir işlem kademesinde geri alınabilir ise de, "test yetkilisi" ileride vaki olabilecek bir ihtiyaç sebebiyle, müracaat gayesiyle gönderilmiş bulunan resim ve diğer malumatı tutmak hakkına sahiptir.
g) Herhangi bir sebeple geri çevrilmiş bir dizayn yerine geri çevirme tarihinden itibaren 6 ay içinde ıslah edilmiş ve kabul edilebilir bir dizayn gönderilmediği takdirde müracaat geri alınmış sayılacaktır.
h) Kabul tarihinden itibaren, kabul edilen dizayn cinsine uyan örnek bir cihaz (prototip) 6 ay içinde İstasyona gönderilmediği takdirde müracaat yine terkedilmiş sayılacaktır.10) CİHAZLARIN KONSTRÜKSİYONU:
Cihazların konstrüksiyonu yürürlükte bulunan 4683/2 - 1971 British Standart (Bundan sonra B.S. kısaltmasıyla anılacaktır) ın isteklerini karşılayacak şekilde olmalıdır.Bu hüküm aynı zamanda, cihazın elektriki özellik ve nominal değerlerinin, performansının, adı geçen standardın öngördüğü şartlar altında olmayacağını da ifade eder.Test için müracaat yapıldığı zaman, bu uygunluğun yazılı olarak ifadesi gerekmektedir.(Bak Ek 3)Cihazın bütün parçalarından birisinin nominalleri ve performansına ilişkin B.S. mevcut değilse; müracaatçı İstasyona kendi spesifikasyonlarını tevdi etmelidir.
11) İLK MUAYENELER:
a) Müracaat sırasında izah edilen dizayn ve verilen resimler dikkatle incelenecek, eğer gözle yapılan bu incelemede bütün şartların yerine getirildiği sonucuna varılırsa, cihazın ve test ücretinin gönderilmesine ilişkin talimat müracaatçıya bildirilecektir.
b) Teklif edilen dizayn "kabul edilebilir" değilse, eksiklik ya da kusurlar müracaatçıya bildirilecek ve düzeltilmesi istenecektir.12) CİHAZIN TESTE HAZIRLANMASI:
a) Cihaz testi için kabul edildiğinde, test donanımının cihaza bağlanabilmesi için delik v.s. ye ihtiyaç varsa, işaretlenmiş resimler veya diğer bir yolla bunları yapması için gerekli talimat müracaatçıya bildirilecektir.Bu şekilde işaretlenmiş bulunan resimler, cihaz istasyona gönderildiğinde, cihazla beraber bulundurulacaktır.
b) Eğer dizayn, sertifika verilecek durumda kabul edilmişse ve numune olarak istasyona tevdi edilmiş cihazın da sertifika almış bir cihaz gibi kullanılması arzu ediliyorsa test gayesiyle delinmiş delikler önce bir vida ile kapatıp ondan sonra perçin veya kaynak yapılır.13) CİHAZLARIN GÖNDERİLMESİ VE İADESİ:
a) Test istasyonuna gönderilecek cihazlar için adres;
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı
Alevsızdırmazlık Test İstasyonu
TTK İşgüvenliği ve Eğitim Daire BaşkanlığıÇınartepe Mahallesi - Bülent Ecevit Caddesi No: 249 67040/ ZONGULDAK
b) Bütün cihazların nakliye masrafları ödenerek gönderilmelidir.
c) Testin tamamlanmasından sonra, eğer cihazların geri götürülmesi için bir anlaşma yapılmış ise, cihazlar müracaat formunda yazılı olan adrese gönderilecek ve ortaya çıkacak nakliyat masrafları müracaatçı tarafından ödenmesi için talep yapılacaktır.14) ÖDENMESİ GEREKEN ÜCRETLER:
a) Ayrı tip ve ebattaki cihazlar için "müracaat" yapıldığında her bir tip ve ebat için tescil ücreti olarak 500 TL (Beş yüz TL) ödenecek olup, bundan bir tek tescil ücretinin yeterli olduğu "bir grup cihaz" durumu hariçtir.(Bak Ek 6,7).Evvelce sertifika almış bir cihaz halinde ilave sertifika almak için yapılan müracaatta ücret talep edilmez.Başlangıçta alınan bu tescil ücretleri bu tescil ücretleri iade edilmemekle beraber müracaat geri alınmaz veya terk edilmemiş sayılmazsa, cihaz test ve inceleme için kabul edildiğinde ödenmesi gerekecek olan toplam test ücretine karşılık olarak bloke edilir ve evvelce ödenmiş olan ücret, bu toplam ücretten çıkarılır.
b) Test için ödenmesi gerekli ücretler, Ek 7'de gösterilmiştir.Bu ücretler, cihazların brüt hacmine, test edilecek bölümlerin sayısına ve sertifika alınacak grup veya gruplara bağlıdır.
c) Eğer evvelden sertifika alınmış ve bir gaz grubu veya grupların dahil tipteki cihazlar için sonradan bir başka gaz grubu veya grupları için de sertifika alınmak maksadıyla müracaat edilirse, talep edilecek ücret yapılacak işe bağlıdır. Genellikle, en yüksek numaralı gaz gruplarına dahil olacak cihazların sertifika almaları için o grup için emredilen gazlarda yeniden test edilmeleri gerekmektedir.
d) İlave sertifika veya aynı sertifikanın ikinci defa verilmesi (duplicate) için veya özel bir cismin deneysel ya da başka bir tip testi için veya 3.grup muvakkat rapor yerine 3.grup sertifika talepleri halinde takdir edilecek ücretler Ek 7'de bulunmaktadır.
e) Bütün ödenmesi gerekli ücretler öncelikle, para havalesi vasıtasıyla şu adrese gönderilmelidir.
T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Dairesi Başkanlığı
Alevsızdırmazlık Test İstasyonu
TTK İşgüvenliği ve Eğitim Daire BaşkanlığıÇınartepe Mahallesi - Bülent Ecevit Caddesi No: 249 67040/ ZONGULDAK
T.C. Ziraat Bankası Yenişehir Şubesi - ANKARA
Hesap No:
bu şekilde yapılan tüm ödemeler karşısında bir makbuz veya alındı belgesi alınmalıdır.15) TEST İSTASYONUNDA MÜŞAHADE:
Arzu edildiği takdirde önceden, Zonguldak'taki Test İstasyonu Müdürlüğü ile yapılacak anlaşma vasıtasıyla, müracaatçı, cihazın testinde hazır bulunabilir.
16) SERTİFİKA İÇİN TESTLER:
a) Cihaza test yetkilisi tarafından uygulanacak olan normal (rutin) test yöntemi Ek 8'de açıklanmıştır.Bu testler bazı tali hususlar bakımından değişebilir olup, gerekli görülen yerlerde ilave testler yaptırmak da test yetkilisi ihtiyarındadır.
b) Müracaatçı, özel bazı cihazlara bazı testlerin uygulanmasını isteyebilir.(Örneğin hidrolik basınç testi, sıcaklık artışının tesbit testi vb.)17) DENEYSEL TESTLER:
"Test yetkilisi" müracaatçıya karşı, tarafların anlaşmaya varacakları şartlar altında ve müracaatçının dizayn geliştirmesine yardım maksadıyla deneysel testleri yerine getirmeyi taahhüt eder.Test sonuçlarına ilişkin bir rapor her ne kadar müracaatçıya verilecekse de, müracaatçı raporu sertifika olarak kullanamaz, ilan vasıtası yapamaz ve bir sertifika yerine geçerli bir belge olarak kabul edemez.
18) SERTİFİKALAR:
a) Orijinal sertifikalar genellikle cihazın bir örneğinin incelenme ve testine dayanarak verilecekse de; eğer cihaz o zamandan önce, evvelce adı geçen testleri geçirmiş bir grubun cihazlarının aynı ise, yalnızca cihazın incelenmesi veya resimlerinin kontrol edilmesiyle,yani test edilmeksizin de sertifika verilebilir. Orijinal sertifikaya konu olan cihaza nazaran bazı değişiklikleri olan ve evvelce ilave sertifika almış olan eşdeğer cihazlar var ise, yine orjinal sertifikaya eklenen bir listede değişiklikleri belirtmek şartıyla değişik olan cihaz için bu sertifika geçerli olur.
b) İlave sertifikalar genellikle resimlerin incelenmesi esasına göre verilse de tekrar test ve inceleme gayesiyle test yetkilisinin ihtiyarına göre bir numune cihaz da talep edilebilir.
c) Taraflar arasında (imalatçı ve satıcı) anlaşmaya varıldığında, satıcının adı altında satılan bir cihaz için sertifikanın bir kopyası (duplicate) verilebilir. Ancak bu durumda, müracaat beraberce yapılmalı ve taraflar satılan cihazın sertifikasında yerine getirilecek şartlar hakkındaki sorumluluğu beraberce kabul etmelidir. Bu hüküm ilave sertifikalara da uygulanır.
d) Eğer iki veya daha fazla sayıda imalatçı, aynı dizayna dayanan bir cihaz imal etmek için anlaşmışsalar, yine taraflar aralarında anlaşmaya vardıkları takdirde, bunlardan biri tarafından imal edilen cihazın incelenme ve testleri sonunda, bu imalatçıların hepsine birden sertifikalar verilebilir.Bu gibi hallerde, ilave sertifika almak için yapılacak başvurularda, cihazın orijinal dizaynındaki değişiklikler hususunda da mutabakata varılmış olmalıdır.
e) Bir alternatif olarak gerçek imalatçı, test yetkilisiyle beraber; yalnız başına sahip olduğu bir sertifikaya ait cihazın markalanmasında; kendi yerine ticari mümessil veya müşterilerinin isimlerini tescil edebilir.Bu şekilde tescillerin yapılmasındaki şart ve ücretler Ek 9'da belirtilmiştir.
f) Cihazın sertifika alabilmesi için orijinal resminin 2 kopyası veya birden fazla resim varsa bunların iki takımı Test İstasyonuna tevdi edilmelidir.Bu resimler test yetkilisince alıkonulacaktır.
g) Test yetkilisi zaman zaman, sertifika almış cihazları belirten bir liste yayınlayabilir veya diğer bir yolla gerekli neşriyatı yapabilir.Cihazların resimleri veya yapılmış testlerin sonuçları müracaatçının rızası olmasızın açıklanamaz. Ancak, test yetkilisi elde edilen sonuçları alevsızdırmaz cihaz konstrüksiyonu biliminde gelişmeler temin etmek maksadıyla kullanmak hakkına sahiptir.
h) Alevsızdırmaz muhafazaya sahip bir cihaza sertifika verilmiş olması; bu cihazın endüstride uygulanabileceği yerlerde, "Kanuna uygun olarak" kullanılabileceği anlamına gelmez.19) SERTİFİKA ŞARTLARI:
Verilen bütün esas ve ilave sertifikalar aşağıdaki şartlara bağlıdır.
a) Sertifika almış tipin aynı olan cihazlar, gerek konstrüksiyon gerekse elektriksel karakteristik bakımdan sertifika almış cihazın eşdeğeri olmalı ve sertifikada öne sürülen bazı şartlar varsa onları da gerçeklemelidir.b) Sertifika almış tipin aynı olan cihazlar, test yetkilisi tarafından onaylandığı haliyle ve şunları gösterecek şekilde tanımlanmalı ve bir etiket taşımalıdır:
-İsim ve kısaltılmış isim (monovram) veya sertifikanın verildiği müracaatçının alameti farikası veya test yetkilisince tescil edilen ticari mümessilin alameti farikası;
-Cihazın sertifiye edilmiş tipinin sembolü;
-Sertifika numarası,gaz grup veya grupları numarası ve cihazın kullanılabileceği yanıcı gaz veya buharların grup veya gruplarının işaret edilmesi (NOT:İlave sertifikalar hem orijinal sertifikanın numarasını hem de tali numarayı taşıyacaklardır.Ancak tali numaranın cihazın tanıtma etiketine yazılmasına lüzum yoktur.)
-Bütün sertifikalar zaman zaman incelenecek ve elde edilen tecrübelerin gerekli kıldığı veya arzu edilir gösterdiği bazı değişiklikler test yetkilisince istenebilecektir.Eğer bir değişiklik isteniyorsa, imalattaki dizayn üzerinde tadilat yapabilmek için gerekli süre imalatçıya tanınacaktır.
-Herhangi bir zamanda sertifika almış tiple o anda imal edilen tip arasında bir fark bulunduğu veya sertifika tarafından öngörülen özel şartlarla bir uyuşmama durumu tesbit edildiği veya işaretleme etiketinde bir fark bulunduğu takdirde sertifika iptal olunabilir.
20) MÜRACATÇININ ATELYESİNDEKİ KONTROLLAR:
Test yetkilisi sertifikada belirtilen konstrüksiyon standartlarına veya müracaatçının belirttiği şartlara uyulup uyulmadığını tahkik etmek gayesiyle gerek imalat safhasında gerek montaj safhasında veya komple herhangibir cihaz üzerinde inceleme yapmağa yetkilidir.
21) ONAY İŞARETİ:
A-Alevsızdırmazlık özelliğinin tanınmasına yardımcı olmak ve cihazın kullanılabilmesini temin gayesi ile, yönetmeliğin Resmi Gazete de neşir tarihinden itibaren,T.C.Enerji ve Kaynaklar Bakanlığı adına bir işaret şekli, onaylanmıştır. Bu işaretin kullanılması Ek IX da adı geçen lisansın alınmasına bağlıdır.İşaretin kullanılması için gereken müracaat ; T.C.Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı - Maden İşleri Genel Müdürlüğüne yapılmalıdır.
B-Alevsızdırmaz bir muhafazanın bir sertifika almış olması , işaretin kullanılmasını intaç etmez.Bu işaret ancak bir lisans almakla kullanılabilir.Sertifikanın geri alınması halinde; sertifikası alınmış cihaza uygulanan “işareti kullanma lisansı “ da geri alınacaktır.
22) ŞARTLARIN KABULÜ:
Bir müracaatçının, cihazına sertifika almak için müracaatı halinde, o kimsenin bu yönetmelikteki bütün şartları kabul ettiği farz olunur.
Madde 23 ve 37 arasındaki bölüm ”Kendinden Emniyetli Cihaz ve Devreleri” nin Test ve Sertifika İşlemleri ile ilgili olup; ilgili Resmi Gazete’den bulunabilir.
ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
38-) YÜRÜTME:
Bu yönetmelik hükümleri ” T.C. Enerji ve Tabii kaynaklar Bk.lığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü “ tarafından yürütülür.
39-) YÜRÜRLÜK :
Bu yönetmelik hükümleri Resmi Gazete’de ilanı tarihinden itibaren yürürlüğe girer.
